🔥 SPRİNKLER YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMİ NEDİR?

Sulu yangın söndürme sistemleri, yangının başladığı anda otomatik olarak devreye giren, su ile yangını bastıran ve yayılmasını önleyen sistemlerdir. En yaygın kullanılan otomatik sabit yangın söndürme sistemidir.

📦 Sistem Bileşenleri

• Islak Borulu=> Borular daima su doludur ( Ofisler, AVM, konutlar )
• Kuru Borulu => Borularda hava/azot, su valf arkasındadır ( Soğuk hava depoları )
• Pre-action => Algılama + sprinkler tetikleme gerekir ( Arşivler, veri merkezleri )
• Deluge => Tüm sprinklerlar açık, yangın algılanınca su serbest (Rafineriler, tehlikeli kimyasal alanlar )

KÖPÜK KONSANTRE TÜRLERİ

• Sprinkler Başlıkları

• Isıya duyarlıdır, belirli sıcaklıkta açılır.
• Cam tüplü veya fusible link (eriyebilir bağlantı) sistemlidir.
• Tipleri:
• Pendent (aşağı doğru püskürtür – tavana monte)
• Upright (yukarı doğru püskürtür – açık tavanlar için)
• Sidewall (duvara monte edilir – koridorlar, küçük odalar)

• Boru Hatları

• Galvanizli çelik, siyah çelik veya PPRC olabilir.
• Ana hat, branşman hattı ve sprinkler bağlantıları.

• Yangın Pompa Grubu

• Ana pompa (dizel veya elektrik motorlu)
• Jockey pompa (basıncı dengeler)
• Yedek pompa (acil durumlarda devreye girer)

• Su Kaynağı

• Şehir şebekesi
• Yer altı/üstü su deposu
• Su tankı veya hidrant hattı

• Alarm Vanası Grubu

• Su akışı başladığında alarm sistemini tetikler
• Basınç göstergeleri, test vanaları ve sirkülasyon vanası içerir

• Kontrol Panelleri ve Alarm Sistemleri

• Sesli ve ışıklı uyarı
• SCADA/BMS entegrasyonu mümkündür

🧯 SİSTEM TİPLERİ

• Islak Borulu => Borular daima su doludur ( Ofisler, AVM, konutlar )
• Kuru Borulu => Borularda hava/azot, su valf arkasındadır ( Soğuk hava depoları )
• Pre-action => Algılama + sprinkler tetikleme gerekir ( Arşivler, veri merkezleri )
• Deluge => Tüm sprinklerlar açık, yangın algılanınca su serbest ( Rafineriler, tehlikeli kimyasal alanlar )

✅ Avantajları

• Yangına erken müdahale
• Düşük işletme maliyeti
• Elektrik gerektirmeyen mekanik aktivasyon
• Yüksek sigorta indirimi
• Uzun ömürlü (bakımı düzenli yapılırsa 20+ yıl)

KÖPÜK KONSANTRE TÜRLERİ

• Risk Sınıflandırması

• Hafif Tehlike (ofis, konut): 2.0–2.5 mm/dk su yoğunluğu
• Orta Tehlike (depo, atölye): 5.0 mm/dk
• Yüksek Tehlike (fabrika, yanıcı madde): 8.0–12.0 mm/dk

• Sprinkler Aralığı

• Tipik: 3 m x 3 m → ~9 m² kapsama alanı
• En fazla: 12 m² (standart tipte)

• Sprinkler Açılma Sıcaklığı

• 57°C – 141°C aralığında
• Renk kodları ile gösterilir (örn: turuncu – 79°C)
• Basınç ve Debi:
• Sistemin minimum 7–12 bar basınç sağlaması gerekir
• Toplam su ihtiyacı risk grubuna göre hesaplanır

⚠ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Su hasarı oluşturabileceği için hassas alanlara uygun olmayabilir (pre-action tercih edilir).
• Don riski olan alanlarda kuru sistem kullanılmalıdır.
• Sprinkler tıkanmamalı veya önleri engellenmemelidir.
• Yılda en az 1 kez bakım yapılmalıdır (TS EN 12845 standardına göre).

🔍 Örnek Uygulama

Uygulama: 1.000 m² depo (Orta Tehlike Grup 2)
Yoğunluk: 5 mm/dk
Sprinkler Başlık Sayısı: ~111 adet
Debi İhtiyacı: 15.000 litre/dk
Yangın Pompası: 37 kW, 100 m³/saat
Su Deposu: En az 90.000 litre (6 dakika çalışma için)

120 m³ hacmindeki bir jeneratör odası için tasarlanan bu CO₂ söndürme sistemi, yangın anında ortamın oksijen seviyesini %15’in altına düşürerek yanma reaksiyonunu durdurur ve aynı zamanda gazın genleşmesiyle ortam sıcaklığını hızla düşürerek yangını bastırır. Sistem, yangını yaklaşık 60 saniyede kontrol altına alırken, gaz boşaltımı başlamadan önce 30 saniyelik sesli ve görsel uyarı vererek içeride bulunan kişilerin güvenli şekilde tahliyesine olanak tanır. Isı ve duman algılayan çift kademeli dedektörler sayesinde erken müdahale sağlanır. CO₂ gazının kalıntı bırakmayan ve ekipmanlara zarar vermeyen yapısı, bu tür teknik alanlar için güvenli ve etkili bir yangın söndürme çözümü sunar.

SONUÇ

Karbondioksit (CO₂) gazlı yangın söndürme sistemleri; hızlı, etkili ve kalıntı bırakmayan yapısıyla özellikle teknik ve endüstriyel alanlarda güvenilir bir yangınla mücadele çözümüdür. Ortamdaki oksijen seviyesini düşürerek ve ısıyı emerek yangını hem kimyasal hem de fiziksel olarak bastırır. Ancak, gazın insan sağlığı üzerindeki etkileri nedeniyle sistemin kullanıldığı alanların sızdırmaz olması ve tahliye prosedürlerinin titizlikle uygulanması büyük önem taşır. Doğru planlama ve profesyonel kurulumla birlikte CO₂ sistemleri, hassas ve riskli alanlarda yüksek yangın güvenliği sağlar.

Standartlar ve Sertifikasyon

• NFPA
• TSE
• EN