🔥 KÖPÜKLÜ YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ NEDİR?

Köpüklü yangın söndürme sistemleri, özellikle yanıcı sıvıların (sıvı hidrokarbonlar gibi) bulunduğu alanlarda kullanılan, yangını örtücü ve soğutucu etkiyle bastıran etkili bir söndürme sistemidir. Petrol ve kimya endüstrisinde, uçak hangarlarında ve tehlikeli madde depolarında sıklıkla tercih edilir.

Köpük söndürme sistemleri, su ile karıştırılmış yangın söndürücü köpük konsantresinin hava ile birleşerek genişleyip köpük haline gelmesi ile çalışır. Bu köpük, yanıcı maddenin üzerini kaplayarak oksijenle temasını keser ve yangını boğar.

📦 Sistem Bileşenleri

• Köpük Konsantresi Tankı (atmosferik ya da basınçlı)
• Diyaframlı ya da Bladder Tip Köpük Tankı
• Köpük Karıştırıcı (Proportioner)
• Yangın Pompası (su ve köpük için ayrı veya entegre)
• Köpük Jeneratörleri veya Nozulları
• Yangın Algılama ve Otomasyon Sistemi

KÖPÜK KONSANTRE TÜRLERİ

• AFFF ( AQUEOUS FİLM FORMİNG FOAM)

• Yanıcı sıvıların (hidrokarbonlar) yangınlarında kullanılır
• Su bazlı, hızlı yayılan film tabakası oluşturur

• AR-AFFF (Alcohol Resistant AFFF)

• Su ile karışabilen yanıcı sıvılarda (alkol, keton vb.) kullanılır
• Alkol bariyeri sayesinde çözünmez

• Protein Bazlı Köpükler

• Doğal protein içerikli, biyolojik olarak parçalanabilir
• Uzun soğutma etkisi sağlar

• Sentetik Köpükler

• Sentetik yüzey aktif maddeler içerir
• Uzun raf ömrüne sahiptir

📍 Kullanım Alanları

• Petrol rafinerileri
• Uçak hangarları
• Kimya tesisleri
• Yanıcı sıvı depolama alanları
• Gemiler ve limanlar
• Tehlikeli atık tesisleri
• LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) tesisleri

✅ Avantajları

• Yanıcı sıvı yangınlarında çok etkilidir
• Yangını hızla bastırır ve tekrar alevlenmeyi önler
• Otomatik sistemlerle entegre edilebilir
• Köpük kalıntısı kolay temizlenebilir
• Farklı riskler için farklı köpük türleri seçilebilir

🔧 ÇALIŞMA PRENSİBİ

1. Köpük Konsantresi, belirli bir oranda su ile karıştırılır. 2. Karışım, sistemin köpük jeneratörleri veya nozulları ile hava ile karışır. 3. Elde edilen köpük, yangının üzerine yayılır. 4. Köpük alevle maddenin temasını keser, soğutma sağlar ve yeniden alev almayı engeller.

🧯 KÖPÜK TİPLERİ

• Düşük Genleşmeli (Low Expansion) => Genleşme oranı 1:20 ( Petrol tankları, rafineriler)
• Orta Genleşmeli (Medium) => Genleşme oranı 1:20 – 1:200 ( Atölyeler, atık depoları)
• Yüksek Genleşmeli (High Expansion)=> Genleşme oranı 1:200 ( Hangarlar, yer altı tüneller)

⚠ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Köpük seçimi doğru yapılmalıdır (AFFF, AR-AFFF vs.)
• Konsantre/su karışım oranı tam ayarlanmalıdır
• Köpük sistemi borulama ve basınç kayıplarına göre hesaplanmalıdır
• Sistem düzenli olarak test edilmeli ve köpük raf ömrü izlenmelidir

🔍 Örnek Uygulama

Alan: 500 m² yanıcı sıvı depolama alanı
Köpük Tipi: AFFF 3%
Sistem Tipi: Düşük Genleşmeli
Köpük Uygulama Oranı: 6.5 L/m²/dk
Toplam Köpük Çözeltisi İhtiyacı: 6.5 x 500 = 3250 L/dk
Köpük Konsantresi Gereksinimi (3%): 97.5 L/dk
10 dk uygulama süresi için toplam köpük ihtiyacı: 975 litre köpük konsantresi + 31,750 litre su

1.000 m² büyüklüğündeki, Orta Tehlike Grup 2 sınıfına giren bir depo için sprinkler sistemi tasarımı yapılmıştır. Bu risk grubuna göre gerekli su yoğunluğu 5 mm/dakika olarak belirlenmiştir. Alanda, yaklaşık 111 adet sprinkler başlığı yerleştirilerek her biri ortalama 9 m²'lik bir alanı kapsayacak şekilde planlama yapılmıştır. Hesaplamalar sonucunda, sistemin ihtiyacı olan toplam debi 15.000 litre/dakika olarak tespit edilmiştir. Bu debiyi sağlayacak şekilde, 37 kW gücünde ve 100 m³/saat kapasiteli bir yangın pompası seçilmiştir. Sistemin, en az 6 dakika süreyle kesintisiz çalışabilmesi için gerekli su kapasitesi 90.000 litre olarak belirlenmiş ve bu doğrultuda uygun hacimli bir su deposu konumlandırılmıştır. Sistem tasarımı, TS EN 12845 standardı esas alınarak yapılmış ve tüm bileşenler periyodik bakım gereksinimleri dikkate alınarak konumlandırılmıştır.

SONUÇ

Bu tasarım ile, orta risk grubundaki depo alanı için etkin ve güvenilir bir yangınla mücadele çözümü sunulmuştur. Sprinkler sisteminin doğru debi, basınç ve yerleşim hesaplarıyla planlanması sayesinde, yangının başlangıç aşamasında hızlı müdahale sağlanarak can ve mal kaybı riski en aza indirilmiştir. Ayrıca sistemin TS EN 12845 standardına uygun şekilde projelendirilmesi, hem sigorta avantajları hem de uzun vadeli işletme güvenliği açısından önemli katkılar sunmaktadır. Düzenli bakım ve denetimlerle desteklendiğinde bu sistem, yıllar boyunca yüksek performansla çalışmaya devam edecektir.